Ortodonti Nedir?
Ortodonti, diş hekimliğinin bir uzmanlık dalıdır ve bu uzmanlık dalında çalışan diş hekimine ortodontist denir. Çene ve yüz bölgesindeki bozuklukların teşhis ve tedavisiyle ilgilenir. Çapraşık dişlerin sabit teller ya da hareketli plaklar kullanılarak düzgün bir şekilde sıralanmasını sağlar.
Ortodontik tedavi, size daha sağlıklı ve güzel görünümlü bir ağıza sahip olma olanağı verir. Çarpık dişlerin temizlenmesi daha zor olacağından çürük ve diş eti hastalığı riski doğurur.
Her yaşta ortodontik tedavi yapılabilir ama 7-8 yaş ilk ortodontik muayene için uygundur. Çene ve yüz büyümesi ile ilgili sorunlar erken yaşta fark edilirse, büyümenin yönlendirilmesi ile düzeltilebilir. Ortodontik tedavinin süresi hastadan hastaya ve kullanılan yönteme bağlı olarak değişebilir.
Sabit Teller ile Ortodonti
Ortodontik tedavi, dişlerin üzerine yapıştırılan braketler ve braketlerin içinden geçen teller yardımıyla gerçekleştirilir. Braketler, tüm tedavi süresince dişlerin üzerinde yapışık olarak kalacaktır ancak tedavinin bitiminde ortodontist tarafından çıkartılabilir.
Hastalarımız gereksinimlerine göre ve ortodonti uzmanının önerilerini dikkate alarak metal ya da porselen/şeffaf braketleri tercih edebilirler. Ayrıca, braketler dişlerin ön yüzeyleri yerine arka yüzeylerine (lingual) de yapıştırılabilir.
Ortodontik tedavinin planlanan şekilde başarılı olabilmesi sadece ortodonti uzmanına bağlı değildir hastalarımızın da tedavi süresince bazı kurallara uymaları gerekir;
- Dişler günde 3 defa en az 3 er dakika özenle fırçalanmalıdır. Eğer özen gösterilmezse zayıf fırçalam alışkanlığı ve kötü beslenmeye bağlı olarak diş yüzeylerinde kalıcı lekeler oluşabilir.
- Öğün aralarında ve gece yatmadan önce şekerli yiyecek ve içecekler tüketilmemeli
- Braketlerin kopmasına neden olabilecek sert ve yapışkanlı gıdalar tüketilmemeli
- Genellikle 4-6 haftada bir düzenli olarak ayarlanan kontrol randevuları kaçırılmamalı. Kaçırılan randevuların ya da kopan braketlerin tedavi süresini uzatacağı unutulmamalı
Tellerin takıldığı ilk 2-3 gün dişlerde hafif basınç - ağrı hissi olabilir, ihtiyaç duyulursa ağrı kesici alınabilir. Braketlerin dudak ve yanaklara sürtünerek rahatsızlık vermesi olasılığına karşı ne yapılması gerektiğini ortodonti uzmanı anlatacaktır. Yakın temas sporları yapan ortodonti hastaları diş koruyucu/ağızlık/mouth guard kullanmalıdır.
Hareketli Plaklar ile Ortodonti
Sabit ortodontik tedavinin uygun/gerekli olmadığı hafif diş bozukluklarında ya da erken yaşlarda hasta tarafından takılıp çıkartılabilen, hareketli plaklar(apareyler) yardımıyla ortodontik tedavi yapılabilir. Dikkat edilmesi gereken apareylerin ortodonti uzmanının söylediği şekilde ve sürelerde kullanılmasıdır. Önerildiği şekilde kullanılmaması ortodontik tedavinin süresinin uzamasına hatta planlanan tedavinin gerçekleşmemesine neden olur.
Aparey kullanılmaya başlandıktan sonraki ilk 1-2 gün dişlerde basınç, konuşma ve yutkunma güçlüğü oluşabilir. Bu çok normal bir durumdur, aparey kullanılmaya devam edildikçe tüm bu sorunlar ortadan kalkacak, apareyin ağızda olmasına alışılacaktır. Ortodonti uzmanı aksini söylemedikçe aparey ağızdayken yemek yenmemeli, çıkartılıp kutusuna yerleştirilmeli ancak yemek bittikten sonra dişler temizlenip tekrar ağıza yerleştirilmelidir.
Ortodontik tedavinin doğru işlemesi ve en kısa zamanda sonuç vermesi için dişlere ve apareye iyi bakılmalı, ortodonti uzmanının önerilerine uyulmalıdır.
Fonksiyonel Apareyler/Fonksiyonel Tedavi
Alt/üst çene de ya da her iki çene de birden meydana gelen gelişimsel bozuklukları (Üst çenenin geride olması, üst çenenin önde olması/dişleklik, alt çenenin belirgin olması, alt çenenin küçük olması) büyüme ve gelişim dönemi içerisinde ve büyümenin yönlendirilmesi ile tedavi etmek amacıyla kullanılan, takıp çıkartılabilen apareylerdir. Apareyin gece ve gündüz toplam kaç saat kullanılması gerektiğini ortodontist belirler. Tedavinin başarılı olabilmesi içim önerilere uyulması şarttır.Aparey ağızdan çıkartıldığında koruyucu bir kutu içinde saklanmalıdır.
Invisalign / Şeffaf Plaklar
Dijital teknolojinin ilerlemesi ile birlikte ortodontik tedavi ile dişlerinin düzelmesini isteyen erişkin hastaların daha estetik bir tedavi alternatifine kavuşmaları mümkün olmuştur. Invisalign/şeffaf plaklar, eğri, çapraşık, aralık dişler gibi pek çok ortodomtik problemin tedavisinde etkili olur ancak berrak, çıkartılabilir ve rahat olduğu için günlük hayatı etkilemez. Yine de her türlü ortodontik problemin Invisalign/şeffaf plaklar yardımıyla tedavi edilemeyeceği bilinmelidir.
Invisalign ile tedavi görmesine karar verilen hastanın dişlerinin görüntüsü 3 boyutlu ağız tarayıcısı (iTero) kullanılarak dijital kayıt edilir ve bu dijital görüntüler Align Technology’e gönderilir. Ortodonti uzmanının belirlediği ve hasta tarafından da onaylanan tedavi planına uygun olarak Align Tech. laboratuarlarında üretilen bir dizi plak Türkiye’ye gönderilir. Kullanılan plak sayısı ve tedavinin süresi kişiden kişiye farklılık gösterir. Hastalar, dişlerinin Invisalign/Şeffaf Plak tedavisi öncesinde, sırasında, sonrasında sanal 3 boyutlu sunumunu görebilecekleri için tedavi bitiminde gülüşlerinin nasıl olacağını anlayabilirler. Hastaların plaklarını önerilen şekilde kullanmaları tedavinin başarısı açısından çok önemlidir.
Ortognatik Cerrahi
Sadece dişleri değil altve üst çeneyi de ilgilendiren kapanış bozuklukları, eğrilikler/asimetriler, deformiteler erişkin hastalarda sadece ortodontik tedavi ile çözülemeyebilir. Bu durumda çeneleri ideal konumlarına getirmek, yüzdeki eğrilikleri düzeltmek için ortodontik tedavi ile birlikte cerrahi tedavi uygulanabilir.
Cerrahi/ameliyat ile çeneler doğru pozisyona getirildiğinde dişlerin de doğru kapanışa gelebilmesi için cerrahi öncesinde sabit ortodontik tedavi yapılması gerekir. Teller ameliyat sırasında ve sonrasında da bir süre daha ağızda kalır.
Ameliyatlar çene-yüz ameliyatları konusunda uzman bir cerrah tarafından ve genel anestezi altında yapılır, sonrasında hastanede kalma süresi değişiklik gösterebilir.
Ortognatik cerrahi ile tedavi yapılmasından önce cerrah ve ortodontist hastayı süreç ve hedef konusunda detaylı şekilde bilgilendirecektir.
Gömülü Dişler
Kaninler (köpek dişleri, göz dişleri), 2.küçük azı (2.premolar) dişleri ve 20 yaş dişleri (3.molar, 3.azı) kemik içinde gömülü kalıp ağız içine süremeyebilirler.
Gömülü kalmış, ağız içerisine sürecek yeri bulunmayan ve ağrı/enfeksiyon yaratan 20 yaş dişleri için en geçerli tedavi yöntemi çekimdir. Lokal anestezi ile kliniğimizde ya da genel anestezi altında hastanede yapılabilir.
- Gömülü kalmış kaninler ve 2.premolar dişler için ise farklı tedavi yöntemleri bulunmaktadır; Tedavi Uygulanmaması; Bir soruna yol açmadığı durumlarda, komşu diş köklerine zararlı olmayacağı pozisyonlarda gömülü diş olduğu yerde bırakılabilir. Zaman zaman alınacak röntgenler ile takip edilebilir
- Gömülü dişin üzerinin açılması ve ağız içerisinde doğru konuma getirilmesi; Gömülü dişin üzerindeki dişeti ve kemik kaldırılarak küçük bir pencere açılır ve gömülü dişin üzerine braket yapıştırılır ve diş kullanılan teller yardımıyla ağız içerisinde olması gereken pozisyona taşınır.
- Gömülü dişin çekilmesi; Bazı vakalarda gömülü diş kemikle kaynaşmış olarak bulunabilir ve hareket etmeyebilir ya da gömülü dişin pozisyonu hareket ettirmek için uygun olmayabilir. Böyle durumlarda dişin çekilmesi gerekli olabilir.
Pekiştirme Tedavisi
Ortodontik tedavi tamamlandıktan sonra dişlerin ve/veya çenelerin konumunun korunması takılacak apareyin cinsine(relaps olmaması) için “pekiştirme tedavisi” yapılır. Pekiştirme apareyleri sabit ya da takıp çıkartılabilir tarzda olabilir. Pekiştirme tedavisinin süresine ve takılacak apareyin cinsine ortodonti uzmanınız karar verecektir.
